Trong “Binh Pháp Tôn Tử”, có một câu nói nổi tiếng: “Người Ngô và người Việt luôn thù địch với nhau, nhưng khi họ cùng ngồi trên một con thuyền và gặp phải gió lớn, họ sẽ cứu giúp lẫn nhau như tay trái và tay phải!” Câu này có nghĩa là, dù người Ngô và người Việt thường xuyên đối đầu, nhưng khi gặp nguy hiểm, họ sẽ cùng hợp tác để vượt qua. Điều này cho thấy rằng khi con người đối mặt với nguy hiểm, họ sẽ thức tỉnh tinh thần hợp tác. Tinh thần hợp tác này tạm thời kìm hãm bản chất ích kỷ của con người. Dù trong tình huống nguy hiểm, tinh thần hợp tác sẽ bùng nổ, ức chế bản chất ích kỷ. Nhưng cần nhớ rằng, điều này chỉ tạm thời, bản chất ích kỷ vẫn sâu sắc trong tâm hồn con người. Đó là lý do tại sao các vị hoàng đế xưa thường tìm cách loại bỏ các công thần sau khi chiếm được thiên hạ. Trong quá trình chiếm thiên hạ, cuộc sống thường xuyên bị đe dọa, tinh thần hợp tác sẽ thể hiện rõ ràng, bản chất ích kỷ bị kìm hãm. Nhưng một khi thiên hạ đã ổn định, nguy cơ biến mất, bản chất ích kỷ sẽ lại xuất hiện. Những công thần từng cùng nhau chiếm thiên hạ bắt đầu thèm muốn quyền lực của hoàng đế. Vì vậy, để bảo vệ an toàn, hoàng đế sẽ thực hiện các biện pháp loại bỏ công thần, để giữ vững thiên hạ. Từ đó, ta có thể thấy rằng “chia sẻ khó khăn dễ dàng” là phương sách tạm thời mà con người áp dụng trong “tình trạng nguy hiểm”. Còn “chia sẻ phú quý khó khăn” chính là sự thể hiện của bản chất ích kỷ sau khi “tình trạng nguy hiểm” qua đi.
Có một ví dụ cụ thể về việc này trong lịch sử. Ví dụ, trong chương trình truyền hình “Thirteen Talks” (Thập Tam Ngạo), chúng ta có thể thấy các nhà lãnh đạo đã cùng nhau vượt qua những khó khăn, nhưng sau đó lại xảy ra tranh chấp về quyền lực. Điều này minh chứng cho việc tinh thần hợp tác chỉ tạm thời kìm hãm bản chất ích kỷ của con người.
Ngoài ra, trong xã hội ngày nay, chúng ta cũng thường thấy những ví dụ tương tự. Ví dụ, trong các dự án nhóm, mọi người sẽ cùng nhau cố gắng hoàn thành mục tiêu khi đối mặt với thời hạn hoặc áp lực từ bên ngoài. Tuy nhiên, sau khi dự án hoàn thành, những mâu thuẫn và tranh chấp về quyền lợi có thể nảy sinh.
Chúng ta cũng thấy điều này trong các nhóm bạn bè. Khi gặp nguy hiểm, mọi người sẽ cùng nhau hỗ trợ. Nhưng sau khi nguy hiểm qua đi, những mâu thuẫn về quyền lợi và địa vị có thể trở nên rõ ràng hơn.
Tóm lại, câu nói trong “Binh Pháp Tôn Tử” không chỉ phản ánh một khía cạnh của lịch sử, mà còn là một lời cảnh báo cho chúng ta về bản chất của con người. Chúng ta cần nhận ra rằng, mặc dù tinh thần hợp tác có thể tạm thời kìm hãm bản chất ích kỷ, nhưng nó không thể thay đổi bản chất cơ bản của con người. Chính vì vậy, chúng ta cần xây dựng các hệ thống và quy tắc để ngăn chặn sự tái diễn của những hành vi ích kỷ sau khi nguy hiểm qua đi.
Từ khóa:
- Thân ái
- Hợp tác
- Bản chất
- Nguy hiểm
- Quyền lợi